Kralja Petra 7: Najlepše zdanje beogradskog detinjstva

Svečanom akademijom u Kombank areni 22. oktobra obeleženo je 300 godina osnovne škole Kralj Petar Prvi, najstarije osnovne škole u Srbiji i, rekli bi mnogi, najlepšeg zdanja na Varoš kapiji.

Ušuškana između Saborne crkve, Konaka kneginje Ljubice, Patrijaršije, Znaka pitanja, Francuske i Austrijske ambasade, preko puta krošnji Kalemegdana i Narodne banke sa druge strane, čuva ova raskošna zgrada uspomene na srpsku istoriju prošlih vekova. Na Vuka i Dositeja, na Mokranjca i Miku Alasa. I na svojih 300 generacija đaka, koji su imali pravu sreću da provedu detinjstvo u najlepšem kraju Beograda.

Osnovana daleke 1718. godine, početkom prošlog veka škola dobija svoje sadašnje zdanje, velelepni objekat na adresi Kralja Petra 7, čiji je čudesni izgled delo Jelisavete Načić, prve žene arhitekte u Srbiji.

Sa samo 23 godine, nakon završenih studija arhitekture kao jedina žena prve generacije formiranog arhitektonskog odseka na Tehničkom fakultetu Velike škole u Beogradu, projektovala je Jelisaveta Načić ovo remek-delo, okarakterisano, pored svoje lepote, i kao najmoderniji namenski školski objekat tog vremena, sa osmišljenim prostorom za nastavni sadržaj, i ispunjenim svim tehničkim i higijenskim standardima.

Nakon što je 1903. godine Beogradu poklonila Kalemegdanske stepenice u neobaroknom stilu, preko puta Francuske ambasade u Pariskoj, talentovana Jelisaveta Načić zadužila je generacije Beograđana svojim projektom monumentalnog školskog zdanja u duhu tadašnjeg stilskog pravca akademizma, sa motivima renesanse i baroka.

Veličanstvena centralna fasada na uglu Kralja Petra i Gračaničke sa prozorskim lukovima na prvom spratu, i reljefnim medaljonima Vuka i Dositeja, podseća pre na neko dvorsko zdanje, obogaćeno atikom i dekorativnim stubićima – balustradama. A lukovi na spratu kriju, zapravo, svečanu salu, jednu od najlepših koje beogradske škole imaju. U kojoj su generacije đaka slavile i obeležavale važne školske, muzičke i kulturne datume Beograda i njegove istorije.

Privilegovana pozicija škole, u društvu najlepših beogradskih zdanja, pokazala je tada u praksi kosmopolitski duh i orijentaciju srpske arhitekture ka evropskom pravcu akademizma u projektovanju javnih objekata. Nasuprot dotadašnjoj orjentalnoj tradiciji, uočljivoj i u stilu obližnjih objekata Znaka pitanja i Konaka, škola je podignuta kao skladno, razuđeno jednospratno zdanje sa visokim prizemljem, simetrične kompozicije, sa centralnim ulazom na duboko zasečenoj fasadi i dva bočna krila koja se pružaju ka ulicama Kralja Petra i Gračaničkoj. I podjednako monumentalnim unutrašnjim dvostranim stepeništem, delom njenog reprezentativnog enterijera.

Pod uticajem bečkog i budimpeštanskog graditeljstva, i tamošnjih fakulteta na kojima se usavršavaju i neki od naših najpoznatijih arhitekata tog doba, Beograd u 19. i početkom 20. veka dobija neke od svojih najlepših objekata, reprezentativnih primera stila akademizma, kao što su zgrade Narodnog pozorišta, Železničke stanice, Beogradske zadruge. Jelisaveta Načić sledila je tu estetiku akademskog stila, uz nešto slobodniji pristup, inspirisana dodatno renesansom i barokom, postižući donekle, na prvi pogled, izgled italijanskih renesansnih palata.

Eto, davno, počela je kao mala škola kod Saborne crkve, zatim su je generacije volele kao Braća Ribar, danas ponovo Kralj Petar Prvi ponosno slavi svojih 300 godina… I kada ujutru oslušnete raskošna zvona Saborne crkve, i kad zabruji prvo školsko zvonce, znate da ste pred njenim veličanstvenim vratima…

A okrenuto ka ambasadi Francuske, odvojeno puzavicom, i, na drugoj strani, ogradom razdvojeno od porte Saborne crkve, dvorište škole ipak je oduvek omiljeno mesto đaka. I sadašnje generacije lako će vam to potvrditi. Do njega, od glavnog platoa škole, postoji jedna prečica, ali ako se ovde nikada niste igrali – ne nadajte se da ćete otkriti sve tajne 😉

300 godina najstarije srpske škole Kralj Petar Prvi… 300 generacija beogradskih đaka na Varoš kapiji… ‘Tamo daleko’ i uspomene na slavnu srpsku istoriju ❤